Ghana 2017

Ja, Solo glunderde van oor tot oor toen hij terugkwam van de bespreking in Sunyani. Hij ging binnen op de bank zitten en vertelde zijn verhaal. Tijdens de vertelling herhaalde hij steeds “Thank you pa and ma”. Maar terugkijkend op 20 jaar Ghana moeten we zeggen: ‘De Heere heeft de arbeid hier in Nsoatre willen zegenen’. We laten hem zelf aan het woord in een vrij vertaalde en ingekorte weergave:

“De directeur van de gezondheidsdienst van Sunyani West, mrs. Eva Aye had me uitgenodigd voor de jaarvergadering van de ‘Brong Ahafo Regional Health Service’ op 21 februari. Ze belde elke week op om te vragen of ik wel kwam, ook deze dinsdagmorgen belde ze. Toen ik daar aankwam werd ik door een dame naar mijn plaats gebracht. Het was een hele grote zaal en ik was verbaasd toen ik zag wie er allemaal waren. Er waren: De minister van gezondheid, de regionale directeur van de gezondheidsdienst, de Regional Minister (de gouverneur dat is bij ons de commissaris van de koning), 25 Chiefs en Queen Mothers (koninginnen) die het Regional House of Chiefs vertegenwoordigden, alle district directeuren van de gezondheidsdiensten en een aantal stafleden, predikanten, priesters en heel veel andere belangrijke personen. Totaal meer dan 300 personen.

Om half tien startte het programma met gebed, waarna de voorzitter werd geïntroduceerd. Vervolgens waren er natuurlijk veel toespraken door de hoge personen. Op het programma zag ik ‘presentatie van eervolle vermeldingen’. Het was niet tot me doorgedrongen dat ‘Heart for Children Foundation Ghana’ misschien ook wel zou kunnen worden genoemd. Verder was er geen contact met me geweest over de presentatie van eervolle vermeldingen. Gekomen bij dat programmapunt werden er eerst twee personen genoemd: Een chief die in Londen woont en de renovatie had betaald van een gezondheidscentrum in zijn vroegere woonplaats, en een man die in Canada woont en een klein gebouwtje had laten bouwen bij het gezondheidscentrum in Yeji. Toen kwamen ze bij de derde persoon.

De man begon met te zeggen: Er is een jonge man welke zeer veel goede en mooie dingen doet door het leven te redden van veel zwangere vrouwen en hun baby’s, helpt om de levensstandaard van kinderen te verbeteren, de Guinea worm helpt uit te roeien en de algemene gezondheidssituatie van zeer veel mensen heeft verbeterd.

Buiten hetgeen de overheid van Ghana doet, is hetgeen deze jonge man en zijn sponsors doen tot op heden de beste probleem oplosser in geheel Brong Ahafo.

Hij en zijn partners hebben drie klinieken laten bouwen en diverse waterpompen laten slaan. Het is de persoon van Solomon Boateng, directeur van ‘Heart for Children Foundation’.

Ik (Solomon) was zo verrast en voelde me alsof er een emmer koud water over me werd uitgestort. Mijn hart was vol vreugde en ik was zo gelukkig. Toen ik opstond en naar voren liep om de eervolle vermelding in ontvangst te nemen, werd er luid geklapt en woow enz. geroepen. Ze verwachtten een belangrijke man in een stemmig kostuum en stropdas voor te zien, maar er kwam een gewone man naar voren, weliswaar in een mooi nieuw shirt dat ik van Regina aan moest doen deze morgen. (Zie de foto, ik had hem gevraagd om hiervoor het shirt weer aan te trekken) Veel mensen waren geschokt toen ze me zagen. Terwijl ik naar voren liep kwam de ‘Sunyani West District Director’ naast me lopen omdat ik alleen was. Zij was natuurlijk ook trots want alle zaken waren in haar district. Op het podium gekomen, om de oorkonde in ontvangst te nemen, stonden alle personen op het podium op, gaven me een hand en feliciteerden me.

Hierna gingen we naar een zaal voor een snack en om drie uur hadden we daar een lunch. In beide gevallen moest ik aan de aparte tafel met de hooggeplaatste personen plaatsnemen. Voor de snack en na de lunch kwamen journalisten naar me toe met allerlei vragen.

Om half vijf was het afgelopen en veel mensen kwamen me feliciteren. Daarna belde ik Regina en vertelde haar met tranen in mijn ogen wat er had plaatsgevonden en zij was trots op mij. Toen ik naar buiten ging verwachtten de bezoekers dat ik wel een grote auto zou hebben, de parkeerplaats stond vol met dure auto’s. Maar ik liep met de oorkonde onder mijn arm naar de straat, hield een taxi aan en ging weg.

Natuurlijk was ik blij en gelukkig met het eerbetoon dat me ten deel was gevallenen het niveau dat ik had bereikt. En natuurlijk ben ik blij, gelukkig en dankbaar dat men zich realiseert dat hetgeen we doen geweldig is. Vooral ben ik dankbaar voor al de Nederlanders die betrokken zijn bij het werk welke we doen. Ik, mijn naaste verwanten en mijn verdere familie zeggen vooral ‘a big thanks and appreciations’ tegen mr. en mrs. Hammink, zij waren mijn eerste contact en begonnen mij te helpen.

Ik ben zo trots op al mijn Nederlandse vrienden en vriendinnen, omdat toen ik 20 jaar geleden startte met dit project en hulp nodig had, ik brieven zond naar diverse landen, kerken, organisaties en individuelen. Maar alleen mr. en mrs. Hammink reageerden positief en begonnen te helpen, waarna andere Nederlanders samen met hen zich gingen inspannen om te bereiken wat we nu zien. Soms zie ik wat er allemaal is gedaan en nog moet gedaan worden als een droom.”

Tiny en ik hebben nog een poosje nagepraat met een glunderende Solo. Ik zei tegen hem: Zou je toch maar wel de politiek ingaan? Je zei altijd dat je dan geen schone handen kon houden, maar ik denk dat je met jouw instelling wel schone handen kunt houden. Zijn antwoord was: Pa, ik denk dat u gelijk hebt en dat ik het ga doen, ik verwacht dat ik snel omhoog zal komen, want ik ben er dikwijls voor gevraagd.

De ruimte voor de jongste groep kinderen in de nieuwbouw is klaar. De wandschilderingen zijn prachtig geworden en afgelopen zaterdag is de zaal en de eetzaal schoongemaakt. De meubeltjes worden geschilderd en vrijdag wordt de ruimte ingericht. We geven u vast een voorproefje van de wandschilderingen in het klaslokaal.

De grote achterwand heeft één grote voorstelling. Op deze wand zit gewoonlijk het schoolbord maar we hebben bewust geen schoolbord laten plaatsen want dat is niet nodig bij de kleintjes. De muren zijn in een frisse lichtblauwe kleur geschilderd en op de vloer zijn mooie lichtbruine tegels aangebracht. Deuren en raamkozijnen zijn rood en het glas en de muskietennetten blauw.

De wand naar de eetzaal heeft twee voorstellingen, in dit gedeelte zullen de kinderen aan beide zijden naast de deur naar de eetzaal na de lunch gaan slapen.

Er wordt nog gewerkt aan de muurschilderingen in de eetzaal. Woensdag zal dit gedeelte ook gereed zijn. Vrijdag wordt ook de eetzaal ingericht.

Donderdag en vrijdag worden nog de afbeeldingen boven de ingang van het klaslokaal geschilderd en de afbeeldingen aan de buitenkant van de ingang van de eetzaal.

Thuis in Woerden had ik de afbeeldingen geselecteerd en uitgeprint op A4 formaat, het is verbazingwekkend dat de schilder dit op zo’n groot formaat zo nauwkeurig kan naschilderen.

De elektrische installatie is goedgekeurd door het energiebedrijf en dus kan de bovengrondse voeding worden aangelegd. Gelukkig ben ik hier anders hadden we daar weer een probleem gehad met de veiligheid. Solo wilde een paal laten plaatsen midden op het speelterrein vandaar konden er dan draden naar de dichtstbijzijnde aanwezige paal aan de rand van het terrein en dan van de nieuwe paal naar het nieuwe gebouw. Hoe komen ze op het idee om open stroomdraden over een speelterrein en dicht bij het voetbalveld te spannen. Ja dan kan er een grote lamp in de mast komen om het terrein te verlichten. Nu de veiligheid van de kinderen vind ik belangrijker. Dus heb ik aangegeven waar de paal moet komen en hoe de installatie moet worden aangelegd. Hij komt nu langs het pad bij de hoofdpoort waar geen spelende kinderen zijn.

Inmiddels proberen we vooral deze week weer een aantal regels, die op de dagopvang van toepassing zijn, weer opnieuw aan te scherpen. Het probleem is er vooral tijdens de maaltijden. Dus proberen we de maaltijden bij te wonen. Het aantal kinderen tijdens de maaltijden fluctueert behoorlijk, in de eerste week dat we hier waren telden we tijdens een warme maaltijd 198 kinderen, afgelopen maandag waren dat er 186, de warme maaltijd bestond uit rijst met een rode peper saus. Dinsdagmorgen bij het ontbijt waren er 162 kinderen, ze kregen een bord rijstepap. Er waren 113 kinderen voor de klassen 2 en 3 en 49 kinderen voor de jongste groep. Maar met de warme maaltijd waren er 136 kinderen van klas 2 en 3 en 58 kinderen van de jongste groep, dus totaal 194 kinderen. Door laksheid van ouders missen dus veel kinderen hun bord pap in de ochtend. De warme maaltijd betond uit banku met een soep van palmnoten.

Nadat alles ordelijk verliep ging ik weer naar ons terras terwijl Tiny hielp met het eten geven aan de kleintjes. Terwijl ik het terrein overzie zie ik plotseling uit een klas twee kinderen komen die een beetje met steentjes gingen gooien. Dus wanneer morgen de kinderen zitten te eten zal ik maar eens de klassen controleren of er geen kinderen zijn achtergebleven. Steeds opnieuw zijn er verrassingen. Vandaag, woensdag, waren er maar 142 kinderen waarvan 42 kleintjes bij het ontbijt. Na het ontbijt liep er een leidster continu naar de poort en bracht meer kinderen naar hun klas, deze kinderen missen dus hun bord pap en dat is jammer.

Zaterdagavond kwamen we tot rust. Solo kwam nog even langs om te vertellen dat Johan had besloten om volgende week maandag een officiële opening te houden van het nieuwe gedeelte van de dagopvang. Dinsdag wordt er dan naar Aduonya gegaan en woensdag hopen ze een nieuw gebied voorbij Adae Boreso te bezoeken. Ik vind het prima, Johan heeft nu de leiding en wij zien wel wat er gaat gebeuren. Johan hoopt D.V. zaterdag te komen.

Beiden waren we moe door de slechte nachtrust en het dagje uit met de drie meiden, we merken toch dat we wat op leeftijd beginnen te komen, dus tegen tienen naar bed. Het was buiten heel rustig en we hebben heerlijk geslapen.

Zondagmorgen om halfacht opgestaan, gewassen en geschoren en ontbijt klaar gemaakt terwijl Tiny zich klaar maakte. Buiten op het terras ontbeten en toen was het kwart voor negen en zijn we naar binnen gegaan want om negen uur begon de dienst in Woerden.

Ds. C.G. Vreugdenhil uit Houten sprak naar aanleiding van Markus 1: 40-43 over ‘De genezing van de melaatse’ 1^e Een ootmoedige vraag en als 2^e Een heerlijke genezing. We hebben ongestoord kunnen luisteren via internet.

Naast ons huis was de dienst om 8 uur begonnen. Er was een speciale dienst waarin o.a. de kinderen een tekst moesten opzeggen of oplezen. Na de dienst in Woerden konden we het tijdens het koffiedrinken op ons terras goed horen. De kinderen hadden gevraagd of we ook kwamen maar Tiny had ze verteld dat we naar onze eigen kerk zouden gaan luisteren. We zien het niet meer zitten om naar de diensten te gaan nu we zo goed naar onze eigen gemeente kunnen luisteren. De dienst in de kerk naast ons huis duurde 4 uur en 15 minuten, voor hier valt het nog mee want soms komt er nog een uurtje bij.

’s Middags kwam eerst Christian binnen lopen hij wilde graag een snoepje, even later kwam Regina met Tina. Nog even later kwam Solo zeggen dat de man van Juliet buiten op het terras zat te wachten. Ik had wel een schaduw gezien maar was niet gaan kijken. Hij kwam even groeten en om te laten zien dat hij een kostuum van mij aan had. Vorig jaar had Tiny aan Juliet drie van mijn kostuums gegeven die ik niet meer aankon. Het jasje zat hem wel een beetje ruim in de schouders maar dat maakt hier niet zoveel uit. De broek was flink ingenomen dus voorlopig kan hij weer vooruit.

Tegen half zes kwamen de twee stagiaires Nienke uit Meliskerke en Joanne uit Waarde beiden lid van de Gereformeerde Gemeente. Gezamenlijk hebben we naar de dienst uit Woerden geluisterd. Onze predikant ds. W.A. Zondag sprak n.a.v. zondag 24 over: ‘Goede werken’ 1^e Hun tekort, 2^e Hun beloning, 3^e Hun wortel.

‘Deze goede werken, die gedaan worden in gehoorzaamheid aan Gods geboden, zijn de vruchten en bewijzen van een waarachtig en levend geloof. Daardoor tonen gelovigen hun dankbaarheid, versterken ze hun zekerheid, bemoedigen ze hun broeders, versieren ze de belijdenis van het Evangelie, snoeren ze de mond van tegenstanders en verheerlijken ze God’. Aldus de Westminster Confessie, Hoofdstuk 16: IIa, welke ds. Zondag aanhaalde.

In de nacht van vrijdag op zaterdag was er evenals tijdens de nacht van dinsdag op woensdag weer een begrafenisfeest aan de gang. Zoiets begint dan ’s avonds om een uur of 10 tot aan de volgende ochtend. Tijdens de grote samenkomsten wordt wereldse muziek die uit grote boxen komt over het stadje uitgespreid. Het wordt steeds erger was er voorheen alleen op zaterdagochtend van deze bijeenkomsten met muziek, nu kan het gespreid worden over de week, en sinds vorig jaar begint het al op de avond voor de begrafenis. Vooral het geluid van de bassen dreunt door je hoofd: kaboenk, kaboenk en dat gaat maar door. Tiny is uit bed gegaan ze kreeg er hartkloppingen van. ’s Morgens zaten we beiden met rode ogen, vermoeid en slaperig aan het ontbijt. We bespraken net met elkaar dat het elk jaar erger wordt en dat we zouden moeten beslissen of we bij gezondheid nog wel weer naar Ghana zouden gaan, toen Solo kwam. Hij vertelde dat hij vrijdagavond nog geprobeerd had de Chief (de Nsoatrehene) te pakken te krijgen, de Nsoatrehene vertelde hij is de enige die dit kan stoppen. Helaas was die op een reis naar het buitenland, Solo dacht dat hij weer terug zou zijn. In elk geval zal Solo het met hem opnemen, want ook hij kon niet slapen en dat zal voor de meerderheid van de bevolking wel zo zijn geweest. Maar ja, die vinden dat waarschijnlijk niet zo erg want er liggen er toch veel overdag te slapen op een bankje buiten onder een boom of achter hun verkoopstalletje. En wat ons zelf betreft zal het wel weer zo gaan, dat wanneer we een tijdje in Nederland zijn ons hart toch weer uitgaat naar de kinderen hier. Vooral de weeskinderen zien er steeds weer naar uit dat oma en opa komen. Dus wanneer we de gezondheid mogen ontvangen zullen we wel weer gaan en zijn we de problemen weer vergeten.

Hoewel vermoeid besloten we toch maar onze afspraak om naar het Eusbett hotel te gaan om te zwemmen aan te houden. Deze zaterdag mochten Sara, Hannah en Amanda mee. Het werd weer een gezellige dag en de meiden konden ’s avonds weer enthousiaste verhalen vertellen zoals Mercy, Marthe en Rachael een week geleden hadden gedaan.

Vooral de grote maaltijd die ze hadden gegeten werd in geuren en kleuren verteld. Het zijn ook enorme porties die ze op moeten eten. We hadden vooraf gezegd het is prima dat je Ghanees eten besteld maar je moet het opeten anders krijg je voordat we terug gaan geen beker ijs.

Sara en Amanda hadden Fufu met een soep met grote brokken geitenvlees met bot en Hannah had Banku met een smurrie van okro en ook veel geitenvlees. Ze hebben gesmuld maar Amanda kon het vlees niet allemaal op en ook Hannah had nog een halve schaal over, wat over was heb ik in laten pakken en hebben ze meegenomen. Op de foto’s ziet u in volgorde Sara, Hannah en Amanda.

Al met al was het een gezellige dag en ze werden steeds vrijer in het water, vooral Amanda is niet bang. Amanda is erg beweeglijk en met het eten zat ze naast me, ik moest haar een paar maal lachend waarschuwen niet zulke wilde bewegingen te maken met haar natte soephanden want ik wilde mijn broek graag schoon houden.

Aan het eind van de middag hebben we op het terras nog een lekkere beker ijs genomen en toen kwam de taxi ons weer ophalen.

Elizabeth is een meisje met het downsyndroom, alleen realiseert de moeder zich dat kennelijk niet of wil er niet van weten. Elizabeth zou al heel wat geleerd kunnen hebben maar helaas zulke kinderen worden alleen maar weggestopt en krijgen niet de kans zich te ontwikkelen. Elizabeth kan nog niet praten. We hopen dat de opvang in de dagopvang tot verbetering van de situatie gaat leiden. Duidelijk is al dat ze behoorlijk veel kan, volgens de jongedames uit Nederland zou ze gewoon naar de dagopvang kunnen en dat gaan we dan ook bespreken.

Elizabeth Henewaa is geboren op 14 augustus 2010. De moeder is Comfort Boaduwaa en de vader Ebenezer Kwasi.

Een week na de geboorte van het meisje, zag de moeder van Comfort dat haar gezicht er anders uitzag en dat haar mond altijd wat open was. Ze gingen met Elizabeth naar het ziekenhuis maar na wat controle werd hun gezegd dat alles goed was.

Na een jaar was ze echter nog niet in staat om wat woordjes te stamelen. Ze kon pas lopen toen ze 30 maanden was.

Toen haar vader zich na twee jaar realiseerde hoe zijn dochtertje was verdween hij en de moeder heeft hem niet weer gezien. Comfort ging naar de moeder van Ebenezer voor navraag naar haar man maar die had hem ook niet meer gezien.

Er is informatie dat hij naar Libië is gegaan, maar er is niets meer van hem vernomen. Echter de moeder van Ebenezer komt ondanks haar ouderdom regelmatig op bezoek bij schoondochter en kleinkinderen.

De oudste dochter van Comfort was op de dagopvang en zit nu op de Primary School. Comfort is erg blij dat ‘Heart for Children Foundation’ nu een opvang voor kinderen met een handicap heeft geïntegreerd in haar dagopvang waar ze eten krijgen, kunnen spelen en verzorging krijgen. Ze is gelukkig want nu kan Comfort ook andere dingen doen wanneer Elizabeth op de dagopvang is. Voorheen was ze altijd bij Elizabeth en kon verder niets doen.

De Nsoatrehene, de koning van Nsoatre (zie foto), heeft druk uitgeoefend op Solo om chief te worden. Dit ook met het oog op zijn zoon Christian. Zoals al meermaals is geschreven, behoort de echtgenote van Solo tot één van de drie koningshuizen in Nsoatre en zal ze vrijwel zeker koningin worden wanneer de huidige koningin in dat koningshuis overlijdt. Omdat de koninginnen bij overlijden van de koning de volgende koning benoemen is de mogelijkheid er dat Christian koning wordt.

Ik liet weten dat een familie uit honderden personen kon bestaan, nu de familie van Solo bestaat uit ruim 900 personen. Solo heeft laten weten geen chief te zullen worden en heeft dat aan de Nsoatrehene meegedeeld. Hij wil niet in traditionele kleding rond moeten lopen, schapen de hals door moeten snijden enz. enz. hij wil niets met de traditionele gebruiken van doen hebben.

Ik heb hem geprezen met zijn beslissing en gezegd dat het belangrijker is om zitting te nemen in besturen en overlegorganen. Meermaals is hem gevraagd de politiek in te gaan maar dat wil hij ook niet. Hij is van mening dat je als politicus geen schone handen kunt houden en het is inderdaad niet eenvoudig om vrij te blijven van corruptie.

Solo heeft zitting genomen in het bestuur van het ziekenhuisje in Nsoatre, gisterenmiddag had hij zijn tweede vergadering. Het is goed dat hij zitting neemt in diverse besturen, hij zit ook al in het bestuur van de lokale bank, zo wordt zijn invloed steeds groter.

Veel belangrijker nog is het volgende:

De gehele gezondheidsdienst van Brong-Ahafo, de op een na grootste provincie van Ghana, heeft zes hoofdbestuursleden. Eén van deze zes is “Heart voor Children Society Ghana” dus de organisatie in Ghana van “Kinderhulp”. Solo is natuurlijk de afgevaardigde in dit bestuur, overigens is onze organisatie een van de meest invloedrijke in dit bestuur dit komt door de drie klinieken die we hebben laten bouwen in groot Nsoatre welke onder het Sunyani-West district vallen. Aanstaande dinsdag is er een vergadering van het hoofdbestuur van de Brong-Ahafo Gezondheidsdienst met: de Regional Director of Health, de Regional Minister of B/A (de gouverneur van B/A dat is Brong-Ahafo), alle Directors of Health van de 21 districten in B/A, en 2 afgevaardigden van het House of Chiefs.

Naast het voornoemde maakt Solo deel uit van het management van het Sunyani West District, waaronder dus groot Nsoatre valt.

Solo doet er zelf heel laconiek over. Hij vertelde in dat soort meetings wordt ik dikwijls om mijn visie gevraagd, men verwacht dan dat er een grote en gewichtige man opstaat en dan zien ze een geringe jongensachtige figuur opstaan en spreken.

In de nacht van dinsdag op woensdag zijn de twee nieuwe gasten aangekomen. De dames zijn geen PABO maar HBO klas 3 studenten. Eén gaat zich verdienstelijk maken bij de kinderen met een handicap en de andere op de basis school. Maar alle drie zijn ze nu ’s morgens eerst druk met de kinderen van de dagopvang bij het eten. Helpen met het voeden van de kleintjes en vanmorgen deden ze daarna de afwas en het schoonmaken van de eetzaal.

Ondanks dat ze gisterenochtend al spoedig weer actief waren, was het een lange vermoeiende reis die eindigde om twee uur ’s nachts in Nsoatre. Het was jammer dat het in Accra twee uur duurde voor de bus naar Sunyani vol was en ze konden vertrekken. Tiny heeft de dames gisterenmiddag wegwijs gemaakt in wat er hier zoal plaatsvindt.

Deze ochtend is er één in de eetzaal met een klas bezig die zijn creatieve speelochtend heeft, de andere dames zijn bij de kinderen met een handicap. Op de basisschool is er nog niets te doen want woensdag, donderdag en vrijdag is er een voetbaltoernooi tussen de verschillende scholen. Gisteren was het de hele dag geschreeuw en zingen, het voetbalveld is achter ons huis dus we kunnen meegenieten. Vandaag zijn er ook minder kinderen op de dagopvang omdat ze niet gebracht worden door broer of zus die bij het voetballen zijn. Vanaf maandag zullen er wel weer meer kinderen zijn volgens de leidsters.

Er zijn nu zes kinderen met een handicap, van de 6^e Elizabeth geef ik u later nog het verhaal. Er is al flink buiten gespeeld met de drie nieuwe kinderen door de zojuist gearriveerde dames. Ze vertelden nog geen duidelijk inzicht te hebben op welke wijze ze een en ander gaan aanpakken, maar ze blijven nog tot in mei dus dat zal wel goed komen. Met name Felix is erg agressief, dat ondervond Tiny al toe hij in haar been wilde bijten.

We waren enthousiast dat de schilders dinsdag druk bezig waren en we zagen het zitten dat alles gereed zou zijn wanneer mijn zoon Johan, die de leiding vorig jaar heeft overgenomen, zou komen. Helaas waren er woensdag geen schilders, maar vandaag zijn ze er gelukkig weer. Dinsdagmorgen kwamen Lucy en Georgina vragen of ik de schilder wilde vertellen waar welke muurschildering moest komen. Ik zei dat hebben we toch al afgesproken en jullie hebben de foto’s al van mij. Nee, opa moest het zelf aan de schilder zeggen, nu vooruit dan maar. We hebben ze meteen op de hoogte gebracht dat de tafels en bankjes van de eetzaal eerst worden geschilderd voordat ze naar de nieuwe eetzaal gaan. Tafels en bankjes van dezelfde grootte moeten dezelfde kleur krijgen en niet van alles door elkaar zoals nu, jullie zijn daar voor verantwoordelijk en moeten daar op letten droeg ik ze op. Georgina zei: ‘hoe zit dat met onze meubeltjes?’ Georgina is de hoofdleidster van de kleintjes die naar het nieuwe gebouw gaan. Sorry Georgina, daar is geen budget voor. Ze vonden dat oma en opa geld genoeg hadden en dat dan ook maar moesten laten uitvoeren. Sorry dames maar wij hebben geen boom waar geld aan groeit. Maar dinsdagmiddag was er al geregeld dat de contractor dit ook betaald. Volgens de afspraken moet morgen het nieuwe gebouw klaar zijn want zaterdag wordt er schoongemaakt en opgeruimd, er was een week speling ingebouwd voor Johan zou komen maar ik denk dat die week ook hard nodig zal zijn.

Tiny is nog drukker dan vorig jaar liet ze weten. Ze heeft springtouwen gemaakt, loopt de zaken na en corrigeert. Gisteren aten de kinderen rijst, allen een bord vol ook de kleintjes, het gevolg was dat de kleintjes maar de helft op konden en de rijst op de grond terechtkwam. Tiny heeft ze er op gewezen dat ze de kleintjes minder moeten op scheppen want dit is verspilling van eten en dus geld. Ze liet ze weten dat er in Nederland hard gewerkt moet worden om het geld bij elkaar te krijgen en dat ze het hier niet moeten verspillen. Helaas zal het niet veel helpen. Tijdens het middag eten liep ik die kant op en de hoofd ko0kster riep snel naar binnen: opa! Dan kunnen de leidsters snel maatregelen nemen dat de kinderen niet gaan eten voordat er is gebeden. Jammer dat ze zelf niet beseffen dat er orde moet zijn en niet alleen wanneer Tiny en ik erbij zijn. Vanmorgen was er een meisje met een wondje op haar arm en dus nam oma haar mee om er een pleister op te doen.

De kinderen in het Kindertehuis hebben regelmatig overleg over zaken die betrekking hebben op het reilen en zeilen van het Kindertehuis. Zij hebben vertegenwoordigers gekozen die de zaken bespreken met Juliet de manager. De vertegenwoordiger van de jongens is Joseph en van de meisjes Rachael. Ze hebben al gesproken over het jaarlijkse uitstapje. Ze willen naar Kakum National Park en de zee zien. Het is ze al duidelijk gemaakt dat dit niet in één dag kan en het budget een meerdaagse reis niet toelaat.

Peprah Felix is geboren op 3 april 2014 en is de zoon van Peprah Felix en Yaa Ameyaa. Hij heeft dus dezelfde voornaam als zijn vader. Felix leek bij de geboorte een gezonde jongen. Maar na drie maanden realiseerden de vader en de moeder dat hij niet op een wijze uit zijn ogen keek zoals het zou moeten.

Ze gingen met hem naar het ziekenhuis, daar constateerden ze dat hij kon zien en dat na verloop van tijd het goed zou komen. Na ongeveer 18 maanden verwachtten ze dat hij wel eens zou gaan praten, maar ze moesten constateren dat dat hij niet in staat was om te praten en dat hij zich ook niet gewoon gedroeg. Dus gingen ze opnieuw met hem naar het ziekenhuis. Na een serie testen werden ze geïnformeerd dat Felix problemen had met zijn gehoor en spraakmechanismen. Men adviseerde om het in de gaten te houden en dat het zich op een natuurlijke wijze zou corrigeren.

Op het ogenblik kan hij alleen een paar geluiden voortbrengen, zijn gedrag is niet gewoon en hij heeft een verstandelijke handicap.

De ouders hebben geen andere optie dan hem bij zich te houden maar voelen zich niet gelukkig met de wetenschap dat ze een zoon hebben met een handicap. Er moet altijd één van de ouders bij hem blijven. Ze vinden het lastig en zijn gefrustreerd dat ze zo’n zoon hebben. Maar nadat ze zich zijn gaan realiseren dat er de mogelijkheid is dat hun zoon wordt opgevangen door ‘Heart for Children Foundation’ voelen ze zich relaxter. De ouders kunnen nu weer samen dingen gaan doen of kunnen samen gaan farmen en kunnen dan hun zoontje laat in de middag ophalen. De ouders zijn tot op heden bij elkaar gebleven.

Het zag er maandagmorgen naar uit dat het koeler zou worden. De lucht zag grijs en het was heerlijk van temperatuur. Solo hoopte dat er een regenbuitje zou komen. Maar om tien uur was het helder en warm. Dus na het koffie drinken zijn we maar weer naar binnen gegaan, overigens moeten we toch even van ons terras af omdat het gedweild moet worden. Elke dag moet binnen en buiten gedweild worden dat doen we ook voor het ongedierte. ’s Middags was het 37 graden in de schaduw.

Zaterdag voor een week komt Solo ’s avonds bij ons: ‘Pa en Ma ik heb een probleem en dat wil ik graag aan jullie voorleggen.’ Wat is er aan de hand?

Elke familie heeft een chief. Een familie is een groot geheel ook de nakomelingen van de broers van jou opa enz. horen daarbij. Dus het kan in de honderden personen lopen. Een oom van Solo uit Berekum was de chief maar die is twee jaar geleden overleden. De familie wil dat Solo vanwege zijn goede reputatie en connecties de nieuwe chief wordt. De moeder van Solo is er tegen en Solo voelt er niet voor want dan heeft hij niet voldoende tijd voor ‘Heart for Children’. Als chief moet je alle begrafenissen en ceremonies daaromheen van de familie regelen en dat is in Ghana niet niks, het neemt soms een paar maanden in beslag. Ik heb het volgende naar voren gebracht:

Naar mijn mening moet je het advies van je moeder volgen. Je moeder is een wijze vrouw en christin. Een chief heeft de traditie te handhaven, ik heb diverse ceremonies gezien, zij brengen plengoffers enz. dit heeft te maken met de voorouder verering en allerlei heidense tradities. Als christen kun je hier niet aan meedoen, en ik weet dat jij niets wil weten van de tradities je ontloopt ze nu al. Hoeveel tijd het vraagt om als chief te functioneren en of het te combineren is met je werk bij de stichting kan ik niet inschatten. Mijn advies is dus om het niet te doen ondanks dat het je aanzien verder zal vergroten, hetgeen ook voordelen heeft voor de stichting. Maar je moet zelf de beslissing nemen. Op de foto: Solo met zijn moeder, Solo lijkt op zijn moeder zo u ziet.

Tiny kwam er vandaag achter dat er toch weer veel spullen uit ons huis waren verdwenen, het blijkt dat veel in het gastenverblijf is terecht gekomen. Dus onze afspraken hierover hebben geen resultaat gehad. Helaas is Juliet kort geleden bevallen en kunnen we haar er nu niet op aanspreken.

Tiny wilde wat limoentjes gaan plukken in onze tuin. Blijken ze alle takken van zowel de limoen als de cashew tot reikhoogte er afgekapt te hebben. Dus kunnen we er niet meer bij om te plukken. Ook de onderste takken van de mangobomen zijn er af maar dat hadden we afgesproken, we kunnen er al onder zitten maar de kruin moet nog wat wijder groeien. Onder een mangoboom is het altijd lekker koel door zijn dichte bladerdak. De twee custard bomen zijn gekapt zoals we hadden afgesproken want de vrucht zat toch altijd onder de rode mieren.

Solo is naar Sunyani want dinsdagochtend om zes uur gaat hij naar Accra om twee stagiaires van de Pabo op te halen. Zij hopen ’s middags om 15.00 uur aan te komen. Van het vliegveld gaan ze, op ons voorstel, direct naar het busstation en dan naar Nsoatre. Dat bespaart weer een overnachting in Accra. Jonge mensen moeten dit makkelijk aankunnen want in de bus kun je slapen. De verwachting is dat ze de komende nacht om een uur of twee hier zullen aankomen. Wij vliegen altijd rechtstreeks met KLM en komen dan ’s avonds aan zoals u heeft kunnen lezen, maar er zijn meer mogelijkheden en voor jonge mensen is de prijs belangrijker dan rechtstreekse vluchten.

Het geitje van Bente welke ze vorig jaar kreeg is een geit geworden. De geit is van Bente en wordt niet geslacht, Gideon verzorgd hem goed want hij is wel dik.

Ook het kuikentje van Krister is er nog, maar is nu een kip geworden en zelfs een moeder kip met mooie lichtbruine veren. De meeste kippen die we hebben zijn donkerder. Er lopen wel een stuk of zes hanen rond en dat is wel een beetje veel. Tiny heeft er opnieuw op gewezen dat eten en pap welke achterblijft op de bordjes van de kinderen aan de kippen moet worden gevoerd en niet moet worden weggespoeld met het afwassen. De kippen vlogen er op af, maar ja je krijgt toch niet voor elkaar om dat continuïteit te geven.

In Nederland ligt sneeuw tenminste de afgelopen dagen, ik zag de prachtige foto’s van Johan en Marijke Leune gemaakt in het Bredius park. Hier was het zaterdagavond na zonsondergang nog 35 graden. Zaterdagmorgen om half acht werd de stroom afgeschakeld, maar wij gingen gelukkig met drie kinderen zwemmen zoals u heeft gelezen. Toen we terugkwamen was er weer stroom en kon de airco aan. ’s Avonds kwam Regina met de kinderen Christian en Tina op visite. Tina is nu niet meer bang voor ons en is vrolijk.

Het werk aan het nieuwe gebouw gaat nu hard door er wordt nu 6 dagen/week aan gewerkt en het gaat er geweldig uitzien. Zaterdagmorgen toen we weg waren is de contractor geweest. Aangezien Tiny en ik de muurschilderingen betalen wil hij de tafels en banken van de eetzaal op zijn kosten opnieuw laten schilderen voordat ze naar de nieuwe eetzaal gaan.

De zondag was een heel rustige dag zonder enige aanloop, dus lekker rustig samen want zondags is ook Naomi vrij. Er was geen stroomonderbreking dus konden we ongestoord naar de kerkdiensten in Woerden luisteren.

De avonddienst werd afgesloten met het zingen van psalm 39 : 3 en ik moest, vooral bij de eerste vier regels aan Grace denken:

‘O HEER’ ontdek mijn levenseind aan mij, mijn dagen zijn bij U geteld. Ai, leer mij hoe vergankelijk ik zij, een handbreed is mijn tijd gesteld.

Grace is 8 jaar geworden en ik geef onderstaand de geschiedenis van Grace. We zien ook de betrokkenheid van Solo op kinderen. Zijn management kwaliteiten zijn niet top, maar hij heeft een hart voor kinderen en dat was ook de start van alles: zijn betrokkenheid om hulpbehoeftige kinderen te helpen en dat is wel top.

Op 15 augustus 2015 schreven we het volgende over Grace:

Grace is 7 jaar en is geopereerd in het Komfo Anokye Hospital Peadiatric Oncolology Unit in Kumasi aan een tumor onder in haar rug. Zij moest daarna 6 nabehandelingen krijgen van elk 3 dagen. De predikant had samen met collega’s 3 behandelingen gefinancierd omdat de kerkelijke gemeente weigerde om geld voor de nabehandelingen bijeen te brengen. Tiny en ik hebben toen de 4^e behandeling betaald en twee verpleegkundigen uit onze kerkelijke gemeente in Woerden(mv. van der Aart en mv. Tanis) betaalden behandeling 5 en 6. We hoopten dat na de 6^e behandeling Grace zou zijn genezen.

Helaas was dit niet het geval, het bleek dat Grace totaal gedurende 3 jaar moest worden na behandeld. Er was een brief van het ziekenhuis ontvangen gedateerd 3 december 2015. Daarin werd melding gemaakt dat Grace sinds 9 juni 2015 werd behandeld. Zij had een Germ Cell Tumour (kiemcel tumor) één van de jeugdkankersoorten. De behandeling hiervoor is 3 jaar chemotherapie met totaal 14 behandelingen, volgens het ziekenhuis. De stichting had hiervoor een budget beschikbaar gesteld om de verdere behandelingen te financieren.

De maandag voor de Kerst berichtte iemand aan Solo dat Grace ernstig ziek was. Hij spoedde zich naar het huisje en vond een heel erg zieke Grace. Wat bleek haar vader was zelf aan het dokteren gegaan en had bladeren gekookt en Grace het vocht op laten drinken. Er waren inwendige bloedingen ontstaan. Solo belde onmiddellijk de directrice van de Sunyani West gezondheidsdienst, ze stuurde direct een ambulance die Grace en Solo naar Kumasi brachten (3 uur rijden).

Daar aangekomen nam Solo direct contact op met dr. Hannah Yeboah die steeds contact heeft met onze stichting en ook de coördinatie heeft gedaan voor Lisa, die we later haar familienaam Yeboah hebben gegeven, en ook de coördinatie van Prince. Dr. Yeboah nam onmiddellijk actie en liet drie artsen komen. Deze artsen hebben de behandeling op zich genomen en zijn dagelijks bij Grace geweest. Het bleek dat Grace inwendige bloedingen en ontstekingen had opgelopen door het brouwsel van haar vader. Grace kreeg bloedtransfusies enz. het zou een langdurige behandeling gaan worden. Solo vond 6 personen die bloed konden geven, in Ghana moet je daar zelf voor zorgen evenals het kopen van medicijnen. Intussen hadden Tiny en ik ons naar Solo garant gesteld voor de kosten.

Dr. Yeboah was heel kwaad op de vader om hetgeen hij zijn dochtertje had aangedaan en wilde de man laten arresteren. Solo pleitte om dat niet te doen omdat de man nauwelijks toerekeningsvatbaar is en een gezin heeft die jaarlijks met een kind toeneemt. Dit is een ander probleem, Regina de vrouw van Solo is met ze gaan praten.

Op de eerste foto ziet u het gezin voor hun huisje, Grace staat in het midden met haar kale hoofdje. Grace is inmiddels overleden vandaar de rode rand om de foto, rood is de rouwkleur in Ghana. Aan de foto is te zien dat de ouders nauwelijks in staat zijn om een gezin te hebben.

Terwijl Grace in het ziekenhuis lag en werd behandeld is Solo al die weken bij haar gebleven. Hoewel de tumor langzaam tot stilstand was gekomen namen de bloedingen en infecties toe. Grace heeft heel erg geleden. Er is veel voor haar gebeden en we hoopten dat ze zou genezen, er was al besloten door het bestuur dat ze bij een eventuele genezing zou worden opgenomen in het kindertehuis. Vanuit Nsoatre kwamen de dominee en gemeenteleden haar bezoeken, de vader is niet geweest. In de weekeinden kwamen Regina en de kinderen naar Solo, een broer van Solo was er wekelijks. Joseph en Clement bezochten Grace.

Op 20 januari is het hoofd van de ‘pediatric cancer and infections’ afdeling van het Kolebu Teaching Hospital uit Accra naar Kumasi gevlogen voor Grace, maar het mocht niet meer baten. In het begin van de nacht op 24 januari om 01.00 uur is Grace overleden. Ze is 8 jaar geworden. Grace is door het ziekenhuis begraven. Bij het ziekenhuis is er een begraafplaats voor kinderen t/m de leeftijd van 12 jaar. Deze kinderen mogen bij overlijden niet meer vervoerd worden en de begrafenis wordt standaard door het ziekenhuis uitgevoerd.